Historische figuren

Menthol

 De uit de Caraïben afkomstige Flewino Filomena Philypsia Sylvester. Zijn dandy-achtige verschijning – zwart pak, slobkousen, hoge hoed, witte handschoenen en wandelstok met zware zilveren knop – of anders in zijn witte doktersjas met dokters’valies’ en doktersinstrumentarium leverde hem zelfs voordat hij Hengelo aandeed al enige bekendheid in België Nederland op. ‘Joseph’ Sylvester trok het hele land door om zijn tandpasta, pijnstillers, hoesttabletten en dergelijke aan de man te brengen. In Hengelo werd hij bekend als Menthol.

Menthol

 

Joseph Sylvester werd op 10 augustus 1890 op het Brits-Caraïbische eiland Saint Lucia geboren. Al op jonge leeftijd besluit hij de wereld rond te trekken en na zwerftochten door Amerika en Canada bereikt hij in 1920 Europa. Hij vestigt zich als handelsreiziger in Antwerpen waar hij ook op de markt staat met zijn eigen hoestpastilles. Op zijn handelsreizen doet hij ook vaak Nederland aan. Via Amersfoort belandt Joseph uiteindelijk ook in Hengelo en daar ontmoet hij het Hengelose model Anna Marie Borchert: “Roosje”, dochter van een plaatselijke middenstander en onbetwist ‘het mooiste meisje uit de stad’.

De liefde tussen Joseph en de zes jaar oudere Roosje bloeit snel op en op 27 septermber 1928 trouwen ze in Hengelo. Het huwelijk is een ongekende sensatie die zelfs het nationale nieuws haalt met koppen als “Bruidspaar Black & White” en dergelijke, hetgeen nog weer extra publiek aantrok en in Hengelo zag het op de trouwdag dan ook zwart van de mensen. Het verkeer in de binnenstad liep geheel vast. Een politiecordon moest er aan te pas komen om de vijf rijtuigen en genodigden door de mensenmassa en de persfotografen te leiden.

Om tien uur voltrok de wethouder het huwelijk op het gemeentehuis waarna bruidegom en bruid tussen het vele publiek door naar de Lambertuskerk wandelden. De trouwjapon die met wit bont was afgewerkt, was gemaakt door het exclusieve modehuis Gebr. Woudstra waar Roosje als model aan verbonden was. Een zes meter lange sleep werd gedragen door evenzoveel bruidsmeisjes. In de kerk aangekomen was er met 1300 genodigden geen plaatsje meer vrij.

Menthol en Roosje

Eenmaal gesetteld doet Menthol goede zaken in Hengelo; vooral zijn Babajaba Tandpasta die hij met zijn brede lach en met veel theater verkocht sloeg goed aan. Maar ook pijnstillers, hoesttabletten en medicinale olieën die alle onder de merknaam ‘Menthol’ verkocht werden, brachten het echtpaar enige welstand. Zijn act was beroemd: witte doktersjas, doktersvalies en de nodigde gewichtig uitziende instrumentarium, en een visitekaartje met ‘A.N. Dr. J.P. Sylvester’. Om dan in een mix van Engels, Nederlands en Twents zijn publiek om zijn vingers te winden. “Deze Babajaba Tandpasta: hèt natuurgeheim van het Zwarte Ras.”, “Jullie blank; ik zwart! Jullie zwart van binnen maar ik blank van binnen!”… Ondertussen kent iedereen in Hengelo de breedlachse Joseph Sylvester niet anders dan als ‘Menthol’.

Menthol Babajaba tandpasta

Menthol Babajaba tandpasta

Menthol en Roosje zijn graag geziene gasten in het uitgaansleven van Hengelo en Twente. In danszalen en bij evenementen. Overal hebben ze bekijks. Zelfs in Duitsland worden ze gespot. In de ‘Essener Woche’ begint een bericht met: “Gestern habe ich abends um 22 Uhr am Hauptbahnhof einen Neger gesehen. Ein fabelhaft gewachsenen Bursche. Er trug auf dem Kopf einen hohen Zylinder”. (…)

Menthol Brugstraat

Maar enkele jaren later slaat de wereldwijde economische crisis van de jaren ’30 ook in Nederland toe en de opbrengsten van de standwerkactiviteitenen handelsreizen van de opvallende Hengeloër beginnen terug te lopen. Menthol echter gaat niet bij de pakken neer zitten maar verbreedt juist zijn nering. Vanuit het huis aan de Brugstraat nr. 22 waar ze zich na hun huwelijk hadden gevestigd ging hij nu ook een konijnen- annex bont-handel bestieren: Fa. Menthol In- en Export – Groothandel in Pelterijen. Voor particulieren slachtte hij de konijnen ook waar hij als vergoeding het bont voor vroeg. Ook hier past hij zijn verkooptrucs toe: befaamd is zijn advertentie om super-speciale fok-konijnen aan de man te brengen onder de naam “Atoomsplits-Torpedo Sneldekrammen.”

Menthol Atoomsplits Konijnen

Als de Duitsers in 1940 binnenvallen wordt Menthol kort daarna geïnterneerd in Kamp Schoorl; als Sint Luciaan hij heeft nog steeds ook de Engelse nationaliteit en daarmee was hij ‘Vijandelijk Onderdaan’. Al snel echter wordt Menthol door de bezetter ongevaarlijk verklaard en kan hij terugkeren naar Hengelo; het lijkt erop dat de scheiding die in dat jaar schijnt te zijn voltrokken tussen hem en Roosje, gedwongen of alleen plaatsgevonden had om Roosje niet in problemen te brengen.

Na de oorlog trekt de winst weer aan en met Roosje die de financieën regelt breidt hij zijn zaken uit met een oud papier en metaal-handel. Op 26 mei 1955 overlijdt Joseph Sylvester op 64-jarige leeftijd in Hengelo na een kort ziekbed.

Roosje Borchert die aan de Javastraat nog lang met ijzeren hand de oud papier en oud metaal-handel voortzet sterft in 1976 op 83-jarige leeftijd.